దీపావళి సందర్భంగా మీకు నా శుభాకాంక్షలు.

చీకటినే కరిగించుచుమీకందరికీ శుభములు మేలుగ గొలుపన్ప్రాకటముగ దీపావళి శ్రీకరముగ వచ్చె నేడు చిన్మయులారా!

పద్య విద్య గూర్చి నేమానివారి 4 బీజ అక్షరముల అర్థములున్నవారి రచన

అయ్యా! పద్య విద్య గూర్చి నేను 1996లో రచించిన ఈ పద్యమును చూడండి. ఇందులో
4 పాదములలోను 4 బీజ అక్షరముల అర్థములున్నవి, ఓం (మహత్వము), ఐం
(కవిత్వము), హ్రీం (పటుత్వము) శ్రీం(సంపద).
పద్యమ్ము పద్మసంభవ భామినీ విలా
   సాద్భుత రచనా మహత్వ ఫలము
పద్యమ్ము కవిరాజ వాక్సుధా వాహినీ
   వీచీ విలోల కవిత్వమయము
పద్యమ్ము సముచిత పదగుంఫనోపేత
   రసవిశేష పటుత్వ రాజితమ్ము
పద్యమ్ము శబ్దార్థ వైచిత్ర్య విన్యాస
   బాహుళ్య రుచిర సంపల్లలితము
సాహితీ నందనోద్యాన జనిత పారి
జాత సుమధుర సౌరభ సార కలిత
పద్యము మనోహరాకార వైభవమ్ము
భవ్య సౌవర్ణ భావ సౌభాగ్యవతికి
రచన :- పండిత నేమాని

జై శ్రీరాం.
జైహింద్.

ఔత్సాహికులైన పద్యకవులకు శ్రీ నేమానివారిచ్చే కొన్ని సూచనలు

అయ్యా! ఔత్సాహికులైన పద్యకవులకు కొన్ని సూచనలు:
అమృతము, వికృతి మొదలైన పదములలో ఋ కారమును అచ్చు గా తెలిసికొని తేల్చి
పలకాలి.  ఆ అక్షరమునకు ముందున్న అక్షరము హ్రస్వము ఐతే లఘువుగానే ఉంటుంది.
కొందరు నొక్కి పలికి గురువులాగ భావిస్తూ ఉంటారు.

సంస్కృత శ్లోకములలో వేరు వేరు పదములైనా రెండవ పదములో మొదటి అక్షరము
సంయుక్తాక్షరము ఐతే ఆ ముందున్న అక్షరం గురువు అవుతుంది.  తెలుగు
పద్యములలో అలా కాదు.  ఉదా: కొంత శ్రమ - ఇందులో కొంతలోని త గురువు కాదు,
లఘువే.  తెలుగు పద్యములలో మరొక వెసులుబాటు కూడా ఉంది.  ప్ర హ్ర మొదలైన
పదములకు ముందున్న పదములోని చివరి అక్షరము (ఒకే సమాసమే అయినా) దానిని
తేల్చి అయినా పలక వచ్చును లేదా నొక్కి అయినా పలకవచ్చును.  అవకాశము
ప్రకారము లఘువుగా నైన లేక గురువుగ నైన వాడుకో వచ్చును.  ఉదా: ఆష్ట
ప్రక్రియలు - ఇందులో అష్ట లోని ష్టను గురువుగా గాని లేక లఘువుగా గాని
వాడుకోవచ్చును. -  నేమాని.

జైశ్రీరాం.
జైహింద్.

పండిత నేమాని కండూతిని తీసి చేసిన కంద వంటకం మీరూ చూడండి.

మొదటి వ్యక్తే శ్రీ నేమాని

సాహితీ ప్రియులారా! పండిత నేమాని రామ జోగి సన్యాసిరావు గారు శారదా విజయోల్లాసం(అంతర్జాల భువన విజయము)లో పాల్గొంటున్న సందర్భంగా కంద ప్రాశస్త్యాన్ని వర్ణించే సందర్భంలో తన అనుభవాన్ని మనకిలా వివరిస్తున్నారు. మీరూ చూడండి. 
ఒక మారు నేను
నిషిద్ధారి చేయవలసి వచ్చినది.  ప్రుఛ్ఛకుడు కందకూరపై కంద పద్యము
చెప్పమనినారు.  
క కార నిషేధము.  
నే చెప్పిన పద్యము ఇదిగో:
తొలి హల్లు ననుస్వారము
వలపల ద యు చేర్చినంత వచ్చెడు దుంపన్
పులు సావలతో వండిన
బలె బలె రుచులలరు తినగ పప్పు పిదపగా!
చూచారు కదా! ఎంత అద్భుతంగా చెప్పారండీ! వ్రాయడం ప్రారంభిస్తే ఆలోచించడం మొదలు పెట్టుతాం.ఆలోచించండం మొదలు పెట్టితే పరిష్కార మార్గంగా మన మేధస్సు పరుగులు తీస్తుంది. ఇంకేముంది? మనకైతే వ్రాయలేని పద్యమంటూ లేదే అని నిరూపించారు మన అవధానిగారు. 
ఆహా! ఎంతటి మేధా సంపత్తి!!!
వారికి పాదాభివందనం.
మనమూ ప్రయత్నించి చూస్తే కృతకృత్యులం కాకపోతామా? ప్రయత్నిద్దాం. తప్పేముంది? 
జైశ్రీరాం.
జైహింద్. 

శ్రీశివాష్టోత్తరశత పంచచామరావళి. (శివ శతకము)

శ్రీశివాష్టోత్తరశత పంచచామరావళి.

(శివ శతకము)
రచన:- చింతా రామ కృష్ణా రావు

ఓం నమశ్శివాయ.

-:  అంకితము :-

శ్రీకరంబైనట్టి చింతాన్వయంబున జనియించినాడ సుజనుల నడుమ.

వేంకటరత్నము వేంకట సన్యాసి రామరావుల పుత్రు. రామ కృష్ణ

రావుగా వర్థిల్లి, రాఘవాచార్యుల  ప్రథమ శిష్యుండనై వ్రాసినాఁడ

నుత శివాష్టోత్తర శత పంచచామరావళి పేరఁ బరగు శివ శతకమును

శివుని కృపఁ జేసి. దీనిని సవినయముగ

ఆది దంపతులై మనకమరియున్న

యా భవానికి భవునకు నంకితముగ

నందఁ జేసితి, నే, ముక్తి నంద గోరి.

1. శివా! భవా! నమో೭స్తుతే! విశేష భక్త వత్సలా!
భవాని వామ భాగమందు భవ్యయై వసింపగా
నవీన దివ్య తేజసంబు నాట్యమాడు నీ దరిన్.
నివాసముండుమా మదిన్. వినీల కంధరా! శివా!

2. నమో೭స్తు తే. సదా శివా! సనాతనా! నమో೭స్తు తే.
నిమీలితాక్ష! నీల కంఠ! నీ కృపా కటాక్షముల్
ప్రమోదమందఁ జేయుఁగా, ప్రభావపూర్ణ తేజమై,
నమస్కరింతునయ్య నీకు. నన్నుఁ గాంచుమా! శివా!

3. శశాంక శేఖరా! హరా! విశాల నేత్ర! సుందరా!
ప్రశాంత చిద్విరాజమాన భవ్య  భక్త వత్సలా!
నిశీధిలో విశేష కాంతి నింపి లింగమూర్తిగా
నశేష భవ్య భక్త కోటి యార్తిఁ బాపితే! శివా!

4. ఉపాసనా ప్రభావ మెన్న నో హరా! పొసంగునే?
కృపా నిధీ! ఉపాసకుల్ నిరీక్షణన్ నినున్ గనన్
ప్రపూజ్యమాన దివ్య తేజ భద్ర లింగ దర్శనం
బపూర్వమై, యమేయమైన హాయి గొల్పుఁగా! శివా!

5. సమస్త దోష హారి వంచు జాగరంబుఁ  జేసి, నిన్
ప్రమోద మందఁ జేయఁ బూను భక్త కోటిఁ గాంచితే?
క్షమింపుమా దురాత్ములన్, విశాల నేత్ర! శంకరా!
నమామి భక్త వత్సలా! ప్రణామమందుమా! శివా!

6. సరోరుహాననా! నినున్ ప్రసన్నతం గనుంగొనన్
ధరాతలంబునన్ బుధుల్ ప్రతాపమొందు చుందురే!
దురాత్ములైన గాని నిన్నుఁ దోయిలించి మ్రొక్కినన్
కరావలంబమిచ్చి దీక్ష కాచు చుందువే! శివా!

7. ప్రదీప్త దీప మొక్కటైన భక్తి నీదు సన్నిధిన్
ముదంబుతో వెలుంగఁ జేసి పూజ చేయు వారికిన్
సదా సుయోగ భాగ్యమిచ్చి, సత్ కృపన్ గ్రహింతువే!
మదీయ చిత్త సంస్థితా! సుమంగళాకరా! శివా!

8. దురంత దుష్కృతంబులేను దుర్మదాంధ వర్తినై
నిరంతరంబు చేసితో! వినీతునై చెలంగితో.
కరంబు నిచ్చి కాచితీవు గౌరవంబు దక్కెరా!
వరంబు నాకు నీ యుదార భావ మీశ్వరా! శివా!

9. ప్రదోష కాలమందు నిన్ను భక్తి తోడఁ గాంచితిన్.
ముదావహంబుగా భవాని పూజ లందుచున్ భవా!
సుధా సుదృక్పరంపరన్ సుశోభఁ గూర్చి, యంబకున్
విధేయతా స్వభావ మీవు వెల్వరించితే! శివా!

10. స్వధర్మ రక్షణంబు లోన సాధుపుంగవాళి నీ
విధేయులై మనోజ్ఞ భావ వీక్షణాళి నొందగా
మదిన్ దలంచి చూచుచుంద్రు, మాంద్యభావ శూన్యతన్,
ప్రదీప్త దివ్య తేజమిచ్చి రక్ష సేయుమో శివా!

11. ప్రపూజ్య దివ్య భక్తి భావ పారవశ్యమందు నే
ప్రపూజ్యుఁడా! ముదంబు తోడ పాప భావ నాశమున్,
తపో విధాన భాగ్యమున్,  ప్రధాన భక్తి తత్వమున్,
నెపంబు నెంచకిమ్మటంచు నిన్నుఁ గోరనా? శివా!

12. వరంబయెన్ నమశ్శివాయ పంచ వర్ణ మంత్ర మీ
ధరన్. దురంత దుఃఖ దూరతన్, కృతార్థతన్, భవత్
కరావలంబమున్, పరంబు కల్గఁ జేయు. భక్తులన్
నిరంతరంబు కాచు చుండు, నిర్వికారుఁడా! శివా!

13. మనోజ్ఞుఁడా! నమో೭స్తుతే. ఉమాపతీ! నమో೭స్తుతే.
యనాధుఁడా! నమో೭స్తుతే. మహాత్ముఁడా! నమో೭స్తుతే.
వినీతుఁడా! నమో೭స్తుతే. సువేద్యుఁడా! నమో೭స్తుతే.
పునీతుఁడా! నమో೭స్తుతే. సుపూజ్యుఁడా! నమశ్శివా!

14. నిరామయుండ! నిర్గుణుండ! నిర్వికార! ఈశ్వరా!
ధరాతలంబు నేలు చుండె దౌష్ట్యముల్. గ్రహించితే?
కరావలంబ మీవె యిచ్చి కావకున్న మాకికన్
చరింప సాధ్యమా! మహేశ! సత్ స్వరూపుఁడా! శివా!

15. నరాధముల్, నరాంతకుల్, వినాశకారకుల్ భువిన్
పరాపకార మూర్ఖులున్, స్వభావ సిద్ధ ధూర్తులున్,
చరించు చుండ్రి స్వేచ్ఛగా. విచార మగ్న చిత్తులై
నరోత్తముల్ కృశించు చుండ్రి. న్యాయమేదిరా? శివా!

16. స్వభావ సిద్ధ భక్తి భావ సాధు మానవాళికిన్
శుభాకరా! ప్రపూజ్య! నీదు సూక్ష్మ దివ్య బోధనల్
ప్రభాసమాన! స్పష్టమయ్య. భాగ్యమీవ వారికిన్.
విభుండ వీవ కాతువంచు విశ్వసింతురో శివా!

17. గణాధిపుండు మీ విశిష్ట గౌరవంబునెన్ని, తా
ప్రణామముల్ ప్రదక్షిణల్ ప్రభావమున్ గ్రహించి తా
ననేక మాచరించెగా! గణాధిపత్యమందెగా!
సనాతనా! నినున్ గనన్ బ్రశాంతి కల్గునో శివా!

18. హిమాద్రి పుత్రి నీ విచిత్ర హృద్య సుస్వరూపమున్
ప్రమోదమందెఁ గాంచి, యేమి భాగ్య మబ్బె నామెకున్?
ప్రమాణ మీవ సృష్టికంచు భవ్య భావనన్ వివా
హ మాడె నిన్నుఁ బ్రేమతో, మహాత్ముఁడా! మహాశివా!

19. హిమాచలాద్రి పుత్రి యుత్సహించి నీపయిన్ మహా
ప్రమోద మానసంబుతోడ భక్తి భావ యుక్తయై
యమేయ దీక్షఁ బూన, నీవు నామెనంది యుండగా
యమోఘమంచు దివ్యులెల్ల హర్షమందిరో శివా!

20. నమామి తే! మనోహరా! అనాధనాధ! సుందరా!
నమామి తే! ప్రభాన్వితా! అనంత రూప! తే నమ:!
నమామి తే! వినీల కంఠ! నాగ భూషణా! నమ:!
నమామి తే! జగత్పితా! ప్రణామమందుమా! శివా!

21. ఉమాపతీ! కృపాంబుధీ! సమున్నతత్వమంది నిన్
బ్రమోద మానసుండనై సభక్తిఁ గొల్చి, భ్రాంతులన్,
సమస్త లంపటంబులన్, విషాద పూర్ణ జన్మమున్,
బ్రమాదమున్ బరిత్యజింతు. ప్రాపుఁ గొల్పుమా! శివా!

22. ఉమాహరుల్ స్వరూపమందు నొక్కటై రహించగా
రమేశుఁడున్ విరించియున్ సరస్వతీ రమా సతుల్
ప్రమోద చిత్తులై గనెన్ వరంబుగా! మనంబునన్
నిమీల నేత్ర ! నిల్పనా? వినీలకంధరా! శివా!

23.  సముజ్జ్వలత్ప్రశస్త లింగ సత్కృపా కటాక్షముల్
నమస్కరించు నట్టి వారు, నవ్య దివ్య భావులున్
ప్రమోద దివ్య చిత్తులున్, ప్రభాత సేవ భక్తులున్,
నిమేష కాలమందు పొందు, నిత్యుఁడా! మహా శివా!

24. మృకండు పుత్ర రక్షకా! వరేణ్యులన్నఁ బ్రీతితో
ప్రకాశమాన గౌరవంబు, ప్రాభవంబుఁ గొల్పుదే?
దుకూల, సర్వ భోగ భాగ్య దుండ వౌదువయ్య! త్ర్యం
బకా! మహాత్మ! నన్ను కావుమా! మహేశ్వరా! శివా!

25. జలాభిషేకమొప్పఁ జేయ, చాల సంతసింతువే!
కులాలుడైనఁ గాని వానిఁ కూర్మితో గ్రహింతువే!
విలాసవంతులైన గాని, పేదలైన గాని నీ
తలంపునందునొక్కటే. నితాంత భాగ్యదా! శివా!

26. ప్రపంచ భూత సాక్షివయ్యు పంచ వర్ణ రూపివే,
విపంచి నాదమాధురిన్ సువేద్యమౌదువే హరా!
కృపాకటాక్ష వీక్షణల్, ధరిత్రిపైన నింపితే!
ప్రపూజ్య ఓం నమశ్శివాయ భవ్య మంత్రమై. శివా!

27.  వినాశమన్నదెన్న లేని విశ్వ సాక్షివే! హరా!
మనోజ్ఞ సృష్టి చేసి, దాని మట్టిఁ జేయ న్యాయమా!
ప్రణామముల్ ప్రపంచ దివ్య భవ్య భాగ్య రక్షకా!
ననున్ గనంగదోయి సాంబ! నా మనోజ్ఞుఁడా! శివా!

28.  నిరంతరాయ దృష్టి నీది. నిర్వికల్పుఁడా! భవా!
భరింపరాని దుష్ట భావ పాపు లేల పుట్టిరో!
విరించి చేయు సృష్టిఁ గాంచి వేగమే గ్రహించి, యీ
భరంబుఁ బాపి కావుమయ్య భారతాంబ నో శివా!

29. కవీశ్వరుల్ గ్రహించునట్లు కానిపించుమా హరా!
నివేదనంబులందుమా! వినీతులన్ గ్రహింపుమా!
సువేద్యమై, మనోజ్ఞమైన సుందరాకృతిన్ కృపన్
కవిత్వ తత్వ రూపమొంది కాంచఁ జేయుమా! శివా!

30. గుణత్రయంబు నీవయై, ప్రకోప దుష్ట సంహతిన్
వినాశమొందఁ జేయవేమి? విశ్వ రూపుఁడా! హరా!
వినీతులెల్ల బాధలొంద ప్రీతి తోడఁ గాంతువా?
అనాది దుష్ట తత్వమెన్ని యార్పుమా! సదా శివా!

31. సుమంగళాకరా! నినున్ బ్రశోధనంబు చేయుచో
యమంగళంబులన్ని బాయు నాత్మ తేజ దర్శనం
బమోఘమై లభించునయ్య! హర్షణీయమై. సదా
సమాధి సుస్థితిన్ వెలుంగ సాధ్యమౌనుగా! శివా!

32. ప్రభాత వేళ స్నాన సంధ్య ప్రార్థనల్ చరించుచున్,
విభో! త్వదీయ లింగ మూర్తి వేల్పుగా గణించి, మా
యభీప్సితంబు లెల్లఁ ద్రోచి, యద్భుతాభిషేకముల్
శుభాకరా! గ్రహింపుమన్నశోభఁ గూర్తువే!  శివా!

33. నిదానమే ప్రధానమంచు నిన్ను నమ్మి యున్నచో,
విధాత వ్రాయు వ్రాత నైన విశ్వసింపనేలరా!
సుధా ప్రపూర్ణ జీవితంబు శోభిలన్ యమర్తువే!
మదిన్ విశాల భావమున్న మమ్ముఁ గాతువే! శివా!

34. విరించి సృష్టి లోనఁ గల్గు వింతలెల్ల కంటివా?
ధరాతలంబునందునుండు ధర్మమే నశించదా!
నరాధముల్ పొనర్చు దౌష్ట్య నర్తనంబు కానరా!
కరావలంబమిచ్చి మమ్ము కావుమో హరా! శివా!

35. త్రినాధ పూర్ణ దివ్య రూప! దేవ దేవ! శంకరా!
త్రినేత్రుఁడా! మనోజ్ఞ భావ దీప్తిఁ గొల్పి కావరా!
అనాధనాధుఁడా! కనన్ మహా విశిష్ట దైవ మీ
వనంగనుండు మా యెదన్, శుభాస్పదంబుగా, శివా!

36. రమా వినోది యైన విష్ణు రక్షణంబు చూచితిన్!
యమోఘ వాణినేలు బ్రహ్మ యాత్మ శక్తి చూచితిన్!
ప్రమోద మానసుండవై వరంబు లిచ్చుటందు నీ
సమానులన్ గనంగ లేను. శంకరా! మహాశివా!

37. స్వభావ సిద్ధ సత్స్వభావ భాగ్య మీవ కొల్పినన్
విభో! దురంత దౌష్ట్యముల్ నవీనులందు కల్గునా?
శుభప్రదంబు నీకు, మాకు, చూచి మంచి కొల్పుమా!
ప్రభో! శుభంకరా! మహేశ! భక్త బాంధవా! శివా!

38. నిశాచరుల్ నరాధముల్ వినీతి దూరులీ భువిన్
నశింపఁ జేయుచుండ్రి. వారి నాశనంబు చేయుమా.
నిశీధిలోన నంగనల్ పునీత మార్గమందునన్
వశింపగల్గఁ జేయుమా! భవా! గ్రహింపవా! శివా!

39. నవీన మార్గ మంచు నేడు నాట్య శాలలందునన్
వివస్త్రలై కృశాంగులే సవిస్తరంబుఁగా తమన్
ప్రవేశపెట్టుకొందురేల? పాపచింత లేదొకో?
భవా! త్వదీయ దివ్య దృష్టిఁ బాపుమిట్టివో శివా!

40. ఉమా ధవా! ప్రమోదమా? సమున్నతిన్ దురాత్మకుల్,
ప్రమాదమందు సజ్జనుల్ ప్రభావమేది యుండెరా!
సమస్త మీవ చూచు చుండి సజ్జనాళిఁ బ్రోవుమా!
ప్రమోద మంద, సజ్జనాళి భక్తిఁ గొల్తురో శివా!

41. ప్రశాంత చిత్తమందు నిన్ను భక్తిఁ గొల్వఁ గోరగా
నశాంతి చుట్టి ముట్టు నన్ను నాత్మ తేజ మీవయై
విశేష దివ్య దర్శనంబు ప్రీతి తోడఁ గొల్పుమా!
అశేష భవ్య భక్తకోటి యాశ తీర్చరా శివా!

42. మనోజ్ఞుఁడా! అశేష సృష్టి మానసంబు నందునే
వినోదమంద తల్చినంత విశ్వమే జనించెనా!
అనాధ నాధ! నీదు లీల హాయిఁ గొల్పు నీకు. నీ
వినోదమెల్ల శిక్ష మాకు విశ్వనాథుఁడా! శివా!

43. నమోనమశ్శివాయ యంచు నాల్కపల్కినంతనే
ప్రమోదమంది రక్ష సేయ వచ్చితీరుదీవు. నీ
సమాను లెవ్వరయ్య కావ? సర్వ భూత సంస్థితా!
నమో నమో నమో೭స్తు తే ! ప్రణామ మందుమా! శివా!

44. ప్రమాద సూచి నీవు గాంచి భక్త కోటి కెల్లెడన్
ప్రమేయముండు, లేక పోవు, రక్షఁ గొల్ప చూచెదే!
ప్రమాణమౌచు నిల్చెదే! శుభంబుఁ గల్గఁ జేయుదే!
సమాను లెవ్వరయ్య నీకు? సన్నుతాత్ముఁడా! శివా!

45. పవిత్ర భక్తి భారతీయ భావ జాలమందునన్
ప్రవర్ధిలున్ శివాంశఁ జూచి, భక్తి తోడ నెల్లెడన్
శివా! హరా! యటంచు బిల్చు క్షేమమందఁ జేయగన్!
భవానితోడఁ గావుమయ్య! భారతీయులన్ శివా!

46. చరాచరంబులందు చిక్కి సంచలించు నామదిన్
నిరాశఁ జిక్కకుండ కావ నీకె సాధ్యమౌనుగా.
దురాశ కల్గ నీక కాచు ధూర్జటీ! ఉపేక్షయా?
పరాచికంబు లేల కావ? భక్త బాంధవా! శివా!

47. మదేభ సర్ప శ్రీ లవేమి మంత్రముల్ పఠించెరా?
ముదావహంబయెన్ మనోజ్ఞ పూజలీవు పొందుటన్.
సదా విశాల భావ పూర్ణ సత్ ప్రశస్త భక్తులన్
మదిన్ గ్రహించి కాతు వీవు. మా మహేశుఁడా! శివా!

48. ధరాతలంబునందు నీ ప్రధాన భక్త బృందముల్
చరించు ధర్మ బద్ధులై ప్రశస్తి నీకుఁ గొల్పుచున్.
పరాత్పరా! గ్రహించరా! స్వభావ సిద్ధ సద్గుణుల్
దురాగతంబు లోర్తురే! గతుల్ మరల్చరా! శివా!

49. అమోఘ దివ్య పాద పద్మమాశ్రయించు వారికిన్
నమస్కరించు వారికిన్, వినమ్రులైన వారికిన్,
శమ క్షమాదిసద్గుణప్రశస్తి కొల్పు శంకరా!
నమస్కరింతునయ్య నీకు. నన్నుఁ గాంచుమా! శివా!

50. అయోమయాంధకార మీవు హాయిగా సృజించి, యే
ప్రయోజనంబు కోరినావు? బ్రహ్మ సాక్షిగా హరా!
ప్రయాస కాక యేమి దక్కె? ప్రస్ఫుటంబుగా భవ
ద్దయాప్రభావ కాంతి, మార్గ దర్శకంబురా! శివా!

51. విశిష్ట సృష్టి బ్రహ్మచేయ విష్ణు సంస్థితంబయెన్.
విశాల విశ్వ సంలయంబు వేల్పు వీవ చేయగా?
ప్రశాంతమైన ధ్యానివై  ప్రభావ మొందినావుగా!
నశింపఁ జేయ నీకదెట్లు నచ్చెరా! మహా శివా!

52. మహాశివా! మహాశివా! ప్రమాణ మీవ మాకు. నీ
మహోదయంబు సృష్టికే సమస్త సత్ఫలంబయా!
మహాత్ములెన్ని నిన్నుఁ గాంచు, మమ్ముఁ గాతు వీవనున్.
మహాద్భుతంబు చూపుదీవు మమ్ముఁ గావుచున్ శివా!

53. శనీశ్వరుండు లోక మందు సంచరింప వీలుగా
మనుష్యులందు భక్తిఁ గొల్పి మాన్యుడా శనీశ్వరుం
డనంగ దాగినావు కాని, యడ్డగింప నేర్వవే?
యనాధ వోలె తొఱ్ఱలోన నంబుజాక్షుఁడా! శివా!

54. సుధర్మ మాచరింపగా నశుద్ధులన్ వధింపనా?
స్వధర్మ మాచరించుచున్ ప్రభావమేది యుండనా?
సుధర్మమా? స్వధర్మమా? త్రిశూల పాణి తెల్పుమా!
ప్రధాన ధర్మమాచరింతు. భవ్యమేదిరా? శివా!

55. పరాత్పరుండ వీవటంచు భక్తితో భజింపగా
నిరాశఁ గొల్పుదేల నీవు? నీవు గల్గి యుండగా
ధరాతలంబునందు దుష్ట దంభులన్ గణింపనా?
నరాధమాళి యేచుచుండె. నన్నుగావరా! శివా!

56. పరాక్రమాదులెల్ల నీవు పన్ను నట్టి యుక్తులే.
దురంత దుర్దశల్ వరింప త్రోవ కాన రాదుగా?
పరాక్రమంబదేమి చేయు? భక్తి నిన్ స్మరించినన్
దురంత దుర్దశల్ తొలంచి త్రోవ చూపుదే! శివా!

57. కవిత్వ తత్వ దర్శనంబు కావ్య కర్తఁ జేయునా?
భవాని సత్కృపాబ్ధిమున్గు భక్తుడన్న ప్రీతితో
కవిత్వ శక్తి నిచ్చి, వాణి కావ్య రూప మొందునే!
భవుండ! భాగ్యశాలివే భవాని కల్గుటన్ శివా!

58. సుధార్ణవంబు నందు ముంచు సోమశేఖరా! నినున్.
మదాంధకార మగ్నులైన మానవాళి కాంతురే,
మదోన్మదుల్ మదంబడంచి, మంచి నుంచి గాంచుమా!
వ్యధార్తపాళి బాధ తీర్చి భక్తిఁ గొల్పుమా! శివా!

59. నమస్కరించి నంతలోన నమ్ము చుందువే మమున్!
సమస్త సృష్టిఁ జేయునట్టి  శంకరా! యెఱుంగవే?
ప్రమాద మెంచవేలనయ్య? భక్తులన్న మాటలే
ప్రమోద మీకుఁ గొల్పగా స్వభావమెంచవా? శివా!

60. జయంబు నిశ్చయంబుగా, యసాధ్య సాధ్యుగా తమన్
భయంబు వీడి పల్కుచుంద్రు. భక్త వత్సలా సదా
జయంబు నీవు కల్గఁ జేయఁ సత్యమౌను. కానిచో
భయంబు కల్గు నిశ్చయంబు పాపికిన్. సదాశివా!

61. విశాల విశ్వ సృష్టి బ్రహ్మ పేరఁ జేతువా హరా!
ప్రశాంత పోషణంబు విష్ణుభావమొప్పఁ జేతువా !
నశింపఁ జేయు వాఁడవా! వినాశనంబు నీపనా?
ప్రశాంత భావ! భక్త పోష! భావ్యమా! మహా శివా!

62. అపర్ణగా ప్రశస్తి పొంది యాది శక్తి నిన్నుతా
నపేక్షతోడ పొందెనయ్య! హాయి యేమి కొల్పితో!
ప్రపూజలన్ మనోజ్ఞ భావ ప్రాప్తి నీకుఁ గొల్పె, యా
యపర్ణ కోరు మాదు రక్ష, హాయి, కూర్చుమా! శివా!

63. గణాధిదేవతాళియున్ ప్రగాఢ భక్తి యుక్తులై
ప్రణామమాచరించుచున్ సపర్య చేయ వత్తురే!
మునీశ్వరుల్ ముదంబు తోడ పూజ చేయ వత్తురే!
మనంబు నీకు లేదొకో? సమాధినుంటివా! శివా!

64. సమీప్సితార్థ మొందఁ జేయ చాలు దీవె యందురే!
సమీపమందె యుండి నీవు చక్కఁ జూతు వందురే!
ప్రమోదమీకు కల్గఁ జేయ బాధలం గణింపరే!
ప్రమాదమెంచి కావుమయ్య! భక్తి మూఢులన్. శివా!

65. అపూర్వ దైవమీవెగా! మహత్ప్రసిద్ధి నీదెగా!
సపర్య లందఁ జేయుచున్న సాధ్వి యా యపర్ణగా?
అపూర్వమైన భక్తి బంధ మందియున్న మిమ్ములన్
తపించి పొందు భక్తులెల్ల తాపసాళియే! శివా!

66. వ్యధార్త జీవ కోటికిన్ సహాయ కారివౌచు నీ
ప్రధాన దైవ ధర్మమున్ స్వభక్తపాళిఁ గాంచగా
విధేయతన్ వహించి చేతువే, ముదావహంబుగా.
స్వధర్మ మాచరింప సత్ స్వభావ మిమ్మురా! శివా!

67. నరేంద్రులున్ సురేంద్రులున్ మనంగ నీవె కారణం
బురా! మహేశ్వరా! నితాంత పుణ్య సత్ఫలంబుగా
స్మరింపఁ గల్గు మాకు నిన్ను. శంకరా! శుభంకరా!
ధరాతలంబునందు మాకు దైవ మీవెరా! శివా!

68. అనంత విశ్వమంతటన్ శివాజ్ఞ లేక ఏదియున్
మనంగ లేదు, కుట్ట లేదు మంట పుట్ట చీమయున్.
వినాశమున్ వివేకమున్ నవీన సద్విభావమున్
మనోజ్ఞుఁడా! త్వదీయ శక్తి. మమ్ముఁ గాచుమా! శివా!

69. ప్రభావ మీవ కొల్పగా నభంబు తాకనౌనుగా!
నభంబు తాక గల్గినన్ వినాశ మొందు మానవుల్
ప్రభావమేది. నీ కృపా ప్రవాహమేది యున్నచో!
విభో! త్వదీయ శక్తి, యుక్తి, విజ్ఞు లెన్నురా! శివా!

70. మరంద మెంత పుష్పమందు? మాన్య! నీదు సృష్టిలో
మరంద మక్షికం బదెంత? మాధురీ విమోహతన్
మరంద మెంత సేకరించు? మందుకైనఁ దక్కునా?
మరంద మందు మానవాళి. మాయ నీదిరా! శివా!

71. వృథా ప్రయాస నీదిరా! భవిష్య వాణి తెల్పెరా!
సుధీర! నీ ప్రయత్నతన్ వసుంధర ప్రణాశమున్
బుధాళి తోడనున్న గాని పొందకుండ చేయలే
వు. ధర్మ హీనతన్ గదా భవుండ యిట్లగున్? శివా!

72. ప్రకాశ మార్గ మీవు చూప భాగ్య శాలు లందుగా!
ప్రకోప శత్రు షట్క శక్తి భక్తులన్ మరల్చుగా!
వికారమంది నిన్ను వీడ, వేల్పు వయ్యు కావ సా
వకాశ మేది చూతువయ్య భక్త పాళి నో శివా!

73. ప్రపంచమందు నిండి యుండె పంచబాణు శక్తి. ఓ
సు పూజ్యుఁడా! గ్రహించి, వానిఁ జూచు బూది చేసినన్,
నెపంబె దక్కె నీకుఁ గాని, నేర్పునన్ మనంబులన్
తపింపఁ జేయుచుండె. మారు తాప మార్పరా! శివా!

74. సభాసదుల్ మనంబు పొంగ సన్మనోజ్ఞ బోధనల్
ప్రభావ మంత చూపి పల్కు పండితాళిఁ గంటి నే.
ప్రభావ మెల్ల వారికున్న భక్తి యొక్కటే కదా!
ప్రబోధ శక్తి మాయమౌను భక్తి లేనిచో, శివా!

75. నిరామయా! నిరంజనా! వినీల కంఠుఁడా! శివా!
ధరా తలంబునందు నా స్వధర్మ బద్ధతన్ భవా!
నిరంతరంబు కల్గి యుండ నీక చేయ సాధ్యమౌన్.
పరీక్ష చేయుటాపుమయ్య! భక్తుఁ గావుమా! శివా!

76. ప్రభాత దివ్య భాసమాన భాగ్య మీవె కల్పితే!
నభంబునందు చుక్కలన్ యనంత! నీవె కొల్పితే!
నభోంతరాళ మధ్య శోభ నమ్మి చూడఁ గొల్పితే!
స్వభావ సిద్ధ సృష్టి కర్తవా! పరాత్పరా! శివా!

77. నభంబునందు చుక్కలున్ వినమ్రతన్ నినున్ గనున్
ప్రభో! నమశ్శివాయ! యంచు భక్తితో వచించుచున్.
ప్రభాత సూర్య కాంతి నీ ప్రభావమెన్ని వెల్గెడున్.
విభుండ వంచుఁ గాంచు నెల్ల విశ్వ మున్ నినున్ శివా!

78. భగీరథుండు స్వర్నదిన్ భవా! శివా! గ్రహింపవా!
ప్రగాఢ భక్తిఁ గొల్తునంచు భక్తితోడ వేడగా
మృగాంక శేఖరా! వహించి మేలుగా శిరంబునన్
బిగించి యుంచి దించితీవు, భీతిఁ బాపుచున్ శివా!

79. జరా రుజల్ ధరా స్థలిన్ ప్రజాత మైన వారికిన్
వరంబుగా కలుంగ, నీదు పావనాంఘ్రి యుగ్మమున్
స్థిరంబుగా భజించినన్ సుచేతనంబుఁ గొల్పుచున్
కరంబు నందఁ జేసి నీవు కాతువే! మహా శివా!

80. సమాజ సేవ చేయు వారు స్వార్థమున్ త్యజింపరే!
నమస్కరింప బూనినన్ మనంబు నిష్కళంకమై
ప్రమోదమందఁ జేయరే! స్వభావ సిద్ధ సద్గుణుల్
సమస్త మీశ్వరార్పణంబు సల్పునెప్పుడున్ శివా!

81. ప్రమాదమైన మంచు కొండ పై తపంబదేమిటో!
ప్రమోదమంది భక్త కోటి భక్తిఁ గొల్చుటేమిటో!
నమో೭స్తుతే మహాశివా! అనాధ నాధుఁడా! హరా!
సమీప మందు నుండ రాదొ? సమ్మతిన్ సదా శివా!

82. జనాను కూలమైన చోట చక్కనుండుమా హరా!
నినుం భువిన్  స్వభక్త పాళి నిండుగా కనంగనౌన్.
ప్రణామ మాచరించనౌన్. కరంబు సేవ చేయనౌన్!
మనో వికారముల్ త్యజించి మంచిఁ గాంచనౌన్. శివా!

83. శ్రమైక జీవనుల్, నినున్ ప్రశాంత చిత్తులై కనున్.
మమేకమై భజించు నెట్టి మర్మమే యెఱుంగరే!
అమోఘమైన భక్తితత్వ మబ్బె వారి కెట్లు? ఓం
నమశ్శివాయ మంత్రమే పునాది భక్తికిన్, శివా!

84. స్మశాన భూములందు నీవు సంచరింతు వందురే!
విశిష్టమా స్మశాన భూతి? ప్రీతిఁ దాల్తువందురే!
నశింప చేయువృత్తి నీవు నచ్చి, చేతువందురే!
ప్రశస్తమేది? కాని దేది? భాగ్యమేదిరా? శివా!

85. త్రిశూలముల్ శరీరమందుఁ బ్రీతిఁ గ్రుచ్చు కొందురే!
విశేష పూజ లంద నిన్నుఁ బ్రీతిఁ వేడు కొందురే!
ఆశేష భక్త కోటి నీకు హారతిచ్చి, కాంతురే.
విశేష మేమి కల్గియున్న వేల్పు వీవురా? శివా!

86. పురాణ గాధలందు నిన్ను పూర్తిగా పఠించితిన్.
వరాల వర్ష మందఁ జేయు భక్త బాంధవా హరా!
నరాధముండె యైన గాని నమ్మి నిన్ను కొల్చినన్
భరింతు వీవు వాని తప్పు భక్త పెన్నిధీ! శివా!

87. నిరంతరంబు నీప్రశస్తి, నీ మహత్యమున్ భవా!
చరాచరంబులందు నీ ప్రచారమున్, స్థితిత్వమున్,
సురాసురాళి కెల్ల నీదు శోభఁ జూపి గాచుటల్,
ధరాతలాన కీర్తిఁ గాంచె, దర్శనీయుఁడా! శివా!

88. భరింపరాని బాధ కల్గ భవ్య! నిన్ను తిట్టుదే.
నిరంతరాయ సౌఖ్యమబ్బ  నిన్ను నే స్మరింపనే!
వరంబుగా స్థిరంబుగా నివాసముండి నా యెదన్
భరించి నాదు రక్ష సేయ భావ్య మీకు, మా శివా!

89. జగజ్జయంబు చేసినట్టి జాణ లేరిరా! హరా!
ప్రగాఢ ప్రేమ జీవు లేరి? భాగ్య శాలు రేరిరా!
జగంబులో సజీవ సత్య సాక్షి లేదు చూడరా!
దిగంత వ్యాప్త! నీవె సత్య తేజ మెన్నగా. శివా!

90. సముద్ధరింతుమంచు దేశ, సంఘ సేవ చేసినన్,
సమున్నతత్వమొందినన్, ప్రశాంతతన్ వహించినన్
నమామి తే మహేశ్వరా! యనంగ లేని జీవులీ
సమాజమందు వ్యర్థ జీవ సన్నిభుల్. మహా శివా!

91. హిమాద్రిపై సమాధి లోన హృన్మనోజ్ఞ మూర్తివై,
ప్రమాణమై రహించుచున్, కృపా కటాక్ష వీక్షణల్
ప్రమోదమంద భక్త పాళిపైనఁ జూపుదే హరా!
నమామి తే మహేశ్వరా! ప్రణామ మందుమా ! శివా!

92. అహంబు చావ లేదురా! మహానుభావుఁడా! హరా!
ఇహంబునందు దుష్కృతుల్ మహేశ్వరా! గణించినన్
సహాయ మీవు చేయ లేవు. సౌమ్యభావ పూర్ణతన్
మహోపకారివై మరల్చి మాన్యుఁ జేసితే! శివా!

93. నితాంత శాంతిమంతుఁడా! వినీల కంఠ! శంభుఁడా!
కృతాపరాధినైన నన్నుఁ గేలి చేయ బోకురా!
శతాంశమైన నీ ప్రసక్తి సల్పి యుండి యుండనా?
మతిన్ గణించి కావుమయ్య! మాననీయుఁడా! శివా!

94. సభా సదుల్ ప్రశంస చేయ చాల పొంగి పొవుచున్
స్వభావ సిద్ధ దుష్ట షట్క సంగతిన్ జరించితిన్.
విభుండవీవ గౌరవంబు వెల్లి గొల్పు సంగతిన్
ప్రభో! స్మరింపఁ జాలనైతి. రక్ష సేయరా! శివా!

95. నయాను కూల వర్తినై యనంతమైన బాధలన్
జయించి వచ్చి యుంటినయ్య! సర్వ దు:ఖ హారుఁడా!
ప్రియంబునన్, నినున్ స్మరించి, తృప్తి నొందఁ జేయుమా!
జయింతు నా యమున్ భవద్వశంబు నుండి, నే, శివా!

96. ప్రమాణ మంతరాత్మరా! స్వబంధు వెన్న నీవెరా!
నమస్కరించి గొల్తురా! గుణంబు మంచిదీయరా!
ప్రమాద మొందనీకురా!  శివా! నశింపనీకురా!
ప్రమోద మొందఁ జేయరార! భక్తుఁ గావరా! శివా!

97. భవాని నాకు తల్లిరా! ప్రభావ మొందఁ జేసెరా!
నివాసముండి నాయెద పునీతుఁ జేసెరా హరా!
సవిస్తరంబుగా త్వదీయ సద్గుణాళి చూపెరా!
భవాని పంచ చామరాళి వ్రాయఁ జేసెరా! శివా!

98. గుణంబులుండి యుండ కుండు, ఘోరమైన దోషముల్
గణింప నుండి యుండ వచ్చు,  కాంక్ష తోడ నిన్ను నే
గణించి పంచ చామరాళి కమ్మగా రచించితిన్.
గణించి నన్ను, సద్గుణాళిసత్వమిచ్చి, కాచుమా! సదా శివా!

99. ప్రశస్తి గాంచి పాఠకాళి భక్తితో పఠించినన్,
స్వశక్తి వృద్ధిఁ జేయునంచు వ్రాసి, వాసి గొల్పినన్,
దిశాంతమంద దీని కీర్తి దీక్షతో వచించినన్,
ప్రశాంతి పంచచామరస్థ! పాదుకొల్పరా! శివా!

100. వయస్సు మళ్ళిపోవుచుండ భక్తి సన్నగిల్లురా!
భయంబు బాధ పెట్టుచుండ భ్రాంతు లెట్లు పోవురా!
నయానుకూల వర్తనంబు నాఁ డదెట్లు కల్గురా!
ప్రియంబుతోడఁ గానిపించి ప్రీతి గొల్పరా! శివా!

101. దయార్ద్ర చిత్తుడీశ్వరుండు, తప్పులన్ క్షమించుచున్
నయానుకూల వర్తనంబు నాకుఁ గొల్పు నిత్యమున్.
భయంబు పార ద్రోలి, భక్తి భావ మిచ్చు నంచు నా
శ్రయించి యున్న నన్నుఁ గాంచి, రక్ష సేయరా! శివా!

102. భవాని మాత నీ ప్రశస్త భాగ్య రేఖరా! హరా!
నవీన తేజ మిచ్చు నా వినాయకుండు తోడురా!
భవుండ! షణ్ముఖుండు సత్ ప్రభావ మొందఁ జేసెరా!
నివేశమై హిమాద్రి నీకు నిష్ఠ కొల్పెరా! శివా!

103. మహామునుల్ నిరంతరంబు మౌనదీక్షఁ బూని నీ
మహోన్నత ప్రబోధఁ గాంచి మాయనే త్యజించిరే.
మహేశ్వరా! దయార్ద్రచిత్త! మమ్ముఁ బ్రోవ నీకృపా
మహత్వదృష్టిఁ జూడుమా! ప్రమాద మాపుమా! శివా!

104. సుపూజ్యులైన పండితుల్ విశుద్ధ రమ్య చిత్తులై
ప్ర పూజ్యమైన పంచ చామరమ్ములన్ పఠించ, నీ
వపూర్వమైన భక్తిఁ గొల్పి, హాయి నొందఁ జేయుమా!
విపర్యయంబు లేక సత్ పవిత్ర మొల్పుమా! శివా!

105. వినీతులైన కల్వపూడి వీర రాఘవార్యులీ
యనాధనైన నన్ గ్రహించి యాంధ్ర భాష నేర్పి, స
జ్జనానుకూల భక్తి భావజాల మందఁ జేసి రా!
మనీషుఁ భక్తి గొల్చెదన్, నమస్కరించుచున్ శివా!

106. కళా విలాస మెన్న లేను. కావ్య దృష్టి లేదుగా!
స్వలాభ కాంక్ష లేదు. నీదు భక్త కోటి మెచ్చగా
ప్రలోభ దూరులై నినున్ ప్రభావ మొప్పఁ గొల్వగా
తలంచి వ్రాసితిన్ త్వదీయ ధర్మ తేజమున్. శివా!

107. మహన్నకారరూప! ఓం నమశ్శివాయ! ఓం హరా!
మహన్మకార రూప! ఓం నమశ్శివాయ! శంకరా!
మహత్శికార రూప! ఓం నమశ్శివాయ! ఈశ్వరా!
మహద్వకార రూప! ఓం నమశ్శివాయ! సుందరా!
మహద్యకార రూప! ఓం నమశ్శివాయ! మా శివా!

108. సుమంగళీ ప్రపూజ్య పాద శోభితాయ మంగళం.
సమస్త జీవ శక్తి రూప శాశ్వతాయ మంగళం.
అమంగళాంతకాయ సద్గుణాశ్రయాయ మంగళం.
సమస్త మంగళం భవాయ. సర్వ మంగళం శివా !

పూజ్య కాణ్వ శాఖోద్భవ శ్రీ చింతా వంశ సంభవ జానకీ రామ మూర్తి దంపతుల పౌత్రుఁడను, వేంకట రత్నం సన్యాసిరామారావు పుణ్య దంపతుల పుత్రుఁడను అగు రామ కృష్ణా రావు నామధేయుండనైన నాచేత విరచింపఁబడి పురాణ దంపతులైన పార్వతీ పరమేశ్వరులకు అంకితము గావింపఁబడిన

 శ్రీశివాష్టోత్తరశత పంచచామరావళి పేరంబరగు శివ శతకము

సమాప్తము.

స్వస్తి.

గురు దేవో భవ అని పూజింపబడటానికి గురువు ఎలాగుండాలంటారు?(నవ భారత నిర్మాణంలో గురువు పాత్ర.)

ఆర్యులారా! సెప్టెంబరు ఐదవ తేదీన ఉపాధ్యాయ దినోత్సవం.
ఆచార్య దేవో భవ! అని అందరిచే ఆచార్యుఁడు గౌరవింప బడుతున్నాడు.
మన సమాజం ఎనలేని గౌరవాన్ని ప్రప్రథమంగా తల్లికి, పిదప తండ్రికి, ఆతరువాత గురువుకి ఇస్తోంది. ఇది చాలా సముచితం. ఎందు చేతనంటే విద్యార్థులకు జ్ఞాన జ్యోతులను తన మాటద్వారా, తమ అకళంక సత్ప్రవర్తన ద్వార్వా విద్యార్థులను తీర్చి దిద్దేదీ, జీవన మార్గాన్ని నిర్దేశించేదీ గురువే. అట్టి గురువు తల్లిదండ్రులతో పాటు గౌరవింపబడ వలసిందే.
ఈ సందర్భంగామీ అభిప్రాయాలను కూడా సమాజానికి పంచాలని అభిప్రాయపడుతున్నాను.
అట్టి అసాధారణ గౌరవం పొందడానికి ఆచార్యులు కలిగి ఉండ వలసిన అర్హతలను, అచార్యుని బాధ్యతలను వివరిస్తూ మీ అభిప్రాయాలను స్వేచ్ఛగా పద్యాల రూపంలో గాని, వచన రూపంలో గాని వివరించండి. ఆచార్యులు అకళంక మూర్తులుగా వెలుగొందే మార్గం సూచించండి. 
ఇందు నిమిత్తము నేను మీకు ముందుగానే కృతజ్ఞతలు తెలుపుకొనుచున్నాను.
జైశ్రీరాం.
జైహింద్.

శ్రీ వేణు గోప కంద గీత గర్భ చంపకోత్పల శతకము.1 - 10

శ్రీరస్తు                                  శుభమస్తు                            అవిఘ్నమస్తు.

శ్రీ వేణు గోప కంద గీత గర్భ చంపకోత్పల శతకము.

రచన:- చింతా రామ కృష్ణా రావు.

ఉ:-శ్రీ మధు సూదనా! నర హరీ! మధు కల్పక! నాద లోల! మా

   వామనుఁడా! రమా ధవుఁడ! పావన నామ! సుధా పయోధి! దే

   వా! మధురాక్షరా! సుహృది వాస! దయాపర! సూక్ష్మ రూప! స

   స్థేమ హరీ! మదిన్ వెలసి క్షేమముఁ గూర్చుమ! వేణు గోపకా!  1.

   భావము:-

   మధువు అనే రాక్షసుని సంహరించిన ఓ పరమేశ్వరా! నరసింహా! అమృత కల్పకుఁడా! మంగళ 

   ధ్వని ప్రియుఁడా! మా వామన మూర్తీ! లక్ష్మీ పతీ! పవిత్ర మైన పేరు కలవాఁడా! అమృత సాగరమా! 

   దేవా!  మధుర మైన అక్షరస్వరూపుఁడా! మంచి హృదయములలో నివసించువాఁడా! దయయే   

   పరముగా కలవాఁడా! సూక్ష్మ స్వరూపుఁడా! బలసహితుఁడవైన ఓ హరీ! ఓ వేణు గోపకా! నా  

   హృదయములో వెలసి నాకు క్షేమమును కలుగఁ జేయుము.  

క:-మధు సూదనా! నర హరీ!  -  మధు కల్పక! నాద లోల! మా వామనుఁడా! 

   మధురాక్షరా! సుహృది వా  -  స! దయాపర! సూక్ష్మ రూప! సస్థేమ హరీ!  1.

   భావము:-

   మధు సంహారకా! నరహరీ! అమృతమును సృష్టించిన వాఁడా! మంగళ ధ్వని లోలుఁడా!
   మా వామన మూర్తీ! మధురమైన అక్షరుఁడా! బలసహితుఁడవైన ఓ హరీ!
   మంచి హృదయములలో నివసించువాఁడా! దయాపరుఁడా! 

గీ:-నర హరీ! మధు కల్పక! నాద లోల!  -  ధవుఁడ! పావన నామ! సుధా పయోధి! 

   సుహృది వాస! దయాపర! సూక్ష్మ రూప! - వెలసి క్షేమముఁ గూర్చుమ! వేణు గోప! 1.

   భావము:-

   ఓ నరసింహా! అమృత కల్పకుఁడా! నాద లోలుఁడా! మమ్ములను భరించువాఁడా! పవిత్రమైన  

   పేరు గలవాఁడా! అమృత సాగరమా! మంచి హృదయములలో నివసించువాఁడా! దయా పరుఁడా! 

   సూక్ష్మ రూపుఁడా! ఓ వేణు గోపుఁడా! నాలో  వెలిసి నాకు క్షేమమును కూర్చుము.

చ:-భృత కల చిత్రముల్ పరగ పింగలి సూరన; భట్టు మూర్తి.  కా

   వ్యత కృతులన్; కడున్ రచన భవ్యముగా నొనరంగ చేసె. స

   మ్మతి వెలయించి రాగురుల మాన్య లసద్గతిఁ గొల్తు  భక్తి హా

   రతిని హరీ! సదా! విరియు రమ్యతఁ గొల్పగ; వేణు గోపకా!  2.

   భావము:-

   ఓ హరీ! ఓ వేణు గోపకా! పింగళి సూరనకవి; భట్టు మూర్తి కవీ;  నింపఁ బడిన; అవ్యక్త మధురమైన  

   చిత్ర కవిత్వ పద్ధతులను కావ్యత్వము కల్పించి; తమ కృతులలో మిక్కిలి గొప్పగా ప్రయోగించిరి. 

   మంచి మనసుతో ఆ చిత్ర కవితా రీతులను వెలయఁ జేసిరి కదా! నా రచనలో
   రమ్యత విరియఁజేయుట కొఱకు పెద్దవారైన ఆ సుకవిశ్రేష్ఠుల మాన్యమైన ప్రకాశించెడి
   కవితా మార్గమును;  భక్తి అనెడి హారతితో సేవింతును.

క:-కల చిత్రముల్ పరగ పిం  -  గలి సూరన; భట్టు మూర్తి.  కావ్యత కృతులన్; 

   వెలయించిరాగురుల మా - న్య లసద్గతిఁ గొల్తు  భక్తి హారతిని హరీ!  2.

   భావము:-

   ఓ హరీ! పింగళి సూరనకవి; భట్టు మూర్తి కవి;  అవ్యక్త మధురమైన  చిత్ర కవిత్వపద్ధతులను  

   కావ్యత్వము కల్పించి; తమ కృతులలో వెలయఁ జేసిరి కదా! పెద్దవారైన ఆ సుకవిశ్రేష్ఠుల 

   మాన్యమైన ప్రకాశించెడి కవితా మార్గమును;  భక్తి అనెడి హారతితో సేవింతును

గీ:-పరగ పింగలి సూరన; భట్టు మూర్తి.  -  రచన భవ్యముగా యొనరంగ చేసె. 

   గురుల మాన్య లసద్గతిఁ గొల్తు భక్తి -  విరియు రమ్యతఁ గొల్పగ; వేణు గోప!  2.

   భావము:-

   ఓ వేణు గోపుఁడా! పింగళి సూరనకవి; భట్టు మూర్తి కవీ;  గొప్పగా ఉండేవిధంగా రచనలు చేసిరి.
   నా రచనలో రమ్యత విరియఁజేయుట కొఱకు పెద్దవారైన ఆ సుకవిశ్రేష్ఠుల మాన్యమైన ప్రకాశించెడి
   కవితామార్గమును భక్తితో సేవింతును.

చ:-కను! సుమనోజ్ఞుడా! వెలసె కందము గీతము వృత్తమందు.నన్

   విన; గననౌన్ గదా! శతక వేలుపు వీవెర! సమ్మతించి ప్రీ

   తిని సుమనోజ్ఞమౌ రచన దీప్యముగా నిట వ్రాసితీవె ప్రా

   ర్థనలఁ హరీ! కనన్ విజయ ధామము నీ మది; వేణు గోపకా!  3.

   భావము:-

   ఓ విష్ణు మూర్తీ! ఓ వేణు గోపకుఁడా! మంచి మనస్సుకు అద్భుతముగా తెలియఁబడేవాఁడా! నా చే 

   రచింప బడిన ఈ వృత్త పద్యములలో కందము తేటగీతి పద్యములు కూడా ఉన్నాయి. చూడుము.
   వాటిని వినుటకు;  చూచుటకు సాధ్యమౌనుకదా! ఈ శతకమునకు మూల పురుషుఁడవు నీవే.
   నా ప్రార్థనలచే ఇష్టపడి; ప్రీతితో;  మంచి మనోజ్ఞమైన రచనను వ్యక్తమయేలాగ ఈ శతకమందు
   రచించినది నీవే. చూడగా నీ మనసే ఒక విజయ ధామము కదా!  

క:-సుమనోజ్ఞుడా! వెలసె కం  -  దము గీతము వృత్తమందునన్ వినఁ; గన; నౌన్! 

   సుమనోజ్ఞమౌ రచన దీ  -  ప్యముగా నిట వ్రాసి తీవె ప్రార్థనలఁ హరీ! 3.

   భావము:-

   ఓ విష్ణు మూర్తీ! మంచి మనస్సుకు అద్భుతముగా తెలియఁబడే వాఁడా! నాచే రచింప బడిన ఈ 

   వృత్త పద్యములలో కందము తేటగీతి పద్యములు కూడా ఉన్నాయి. వాటిని వినుటకు;
   చూచుటకు సాధ్యమౌను! మంచి మనోజ్ఞమైన రచనను వ్యక్తమయేలాగ  ఈ శతకమందు
   రచించినది నీవే.

గీ:-వెలసె కందము గీతము వృత్తమందు.  -  శతక వేలుపు వీవెర! సమ్మతించి 

   రచన దీప్యముగా నిట వ్రాసి తీవె!  -  విజయ ధామము నీ మది వేణు గోప!  3.

   భావము:-

   ఓ వేణు గోపుఁడా!  నా చే రచింప బడిన ఈ వృత్త పద్యములలో కందము తేటగీతి పద్యములు 

   కూడా ఉన్నాయి. ఈ శతకమునకు మూల పురుషుఁడవు నీవే.  రచనను వ్యక్తమయేలాగ ఈ 

   శతకమందు రచించినది నీవే.  ఆలోచించి చూడగా  నీ మనసే ఒక విజయ ధామము కదా!

చ:-బుధ వరులెన్ను నీ పరమ పూజ్య రమాశ్రిత ప్రాభవంబు. సా

   రథివగుచున్; నినున్ మదిని భ్రాంతిగ నిల్పిన మన్ననంబు; స

   ద్బుధ గురులన్ కృపన్ నడుపు బుద్ధి రహస్యము నాకొసంగితే!

   మధుర హరీ! సదా వెలయ మమ్ములఁ గాచెడి వేణు గోపకా!  4.

   భావము:-

   మధురముగా తోచువాఁడవైన ఓ హరీ! ఎల్లప్పుడూ వృద్ధి పొందు విధముగా మమ్ములను కాపాడే 

   ఓ వేణు గోపకుఁడా! జీవన రథ సారథివై పరమ పూజ్య యైన లక్ష్మీదేవిని ఆశ్రయించియున్న నీ  

   ప్రాభవమును పండిత శ్రేష్టులు గణింతురు.ఎల్లప్పుడూ మంచి పండితులను; గురువులను; 

   మనస్సులో భ్రాంతితో నిల్పినటువంటిమన్ననను; ఆ విధముగా కొనసాగించుటకు మూలమైన  

   బుద్ధియొక్క రహస్యమును కృపతో  నాకు ఒసంగితివా!  

క:-వరులెన్ను నీ పరమ పూ  -  జ్య రమాశ్రిత ప్రాభవంబు. సారథివగుచున్. 

   గురులన్ కృపన్ నడుపు బు  -  ద్ధి రహస్యము నాకొసంగితే! మధుర హరీ! 4.

   భావము:-

   మధురముగా తోచువాఁడవైన ఓ హరీ! జీవన రథ సారథివై పరమ పూజ్య యైన లక్ష్మీదేవిని
   ఆశ్రయించి యున్న నీ ప్రాభవమును  శ్రేష్టులు గణింతురు.  గురువులను; ఆ విధముగా
   కొనసాగించుటకు మూలమైన బుద్ధియొక్క రహస్యమును కృపతో నాకు ఒసంగితివా!  

గీ:-పరమ పూజ్య రమాశ్రిత ప్రాభవంబు.  -  మదిని భ్రాంతిగ నిల్పిన మన్ననంబు.

   నడుపు బుద్ధి రహస్యము నాకొసంగి!  -  వెలయ మమ్ముల గాచెడి వేణు గోప! 4.

   భావము:-

   ఓ వేణు గోపుడా! పరమ పూజ్య యైన లక్ష్మీదేవిని ఆశ్రయించియున్న నీ ప్రాభవమును  ఆమెను  

   హృదయముపై భ్రాంతితో నిల్పిన నీకు ఆమె యెడ  గల మన్ననను; ఆ విధముగా
   కొనసాగించుటకు మూలమైన బుద్ధియొక్క రహస్యమును కృపతో నాకు తెలియఁ జేసి;
   ఎల్లప్పుడూ వృద్ధి పొందు విధముగా మమ్ములను కాపాడే వాఁడవు నీవే.

చ:-పలు కలుషంబులన్, పలుకు పల్కుల లోపల పాప మొల్కు, లో

   కులను గనన్ గనే, కలుష కోవిదు లెట్టుల కల్గు చుండ్రి. యం

   చిల పలు మారు నే  కొలిచి; యీ తొలి దోషము కూల్చమందుఁ దో

   యిలిడి హరీ! నినున్.  వినవ! హృద్ స్థిత! రక్షక! వేణు గోపకా! 5. 

   భావము:-

   ఓ హరీ! అనేకమైన కల్మషములతో కూడి; మాటాడే ప్రతీ మాటలోనూ పాపము బైట పడే విధంగా 

   ఉండే లోకులను చూడగనే; ఇటువంటి పాపములలో పండితులైన ఇట్టివారు ఈ భూమిపై ఏ 

   విధముగా ప్రభవిస్తున్నారా  అని భావించి; అనేక పర్యాయములు నిన్ను సేవించి; నమస్కరించి;  

   మొదటగా లెక్కింపబడు ఈ దోషమును  నశింపఁ జేయుమని ప్రార్థింతునయ్యా! హృదయములలో 

   స్థిరుఁడవై రక్షించే ఓ వేణు గోపకా! నా మొర వినవా ఏమి?  

క:-కలుషంబులన్, పలుకు ప  -  ల్కుల లోపల పాప మొల్కు, లోకులను గనన్; 

   పలు మారు నే  కొలిచి; యీ   -  తొలి దోషము కూల్చమందుఁ దోయిలిడి హరీ! 5.

   భావము:-

   ఓ హరీ!  కల్మషములతో కూడి; మాటాడే ప్రతీ మాటలోనూ పాపము బైట పడే విధంగా ఉండే   

   లోకులను చూడగనే; అనేక పర్యాయములు నిన్ను సేవించి; నమస్కరించి;  మొదటగా 

   లెక్కింపబడు ఈ దోషమును నసింపఁ జేయుమని ప్రార్థింతునయ్యా! 

గీ:-పలుకు పల్కులలోపల పాప మొల్కు,   -  కలుష కోవిదు లెట్టుల కల్గు చుండ్రి ?

   కొలిచి; యీ తొలి దోషము కూల్చమందు!   -  వినవ! హృద్ స్థిత! రక్షక! వేణు గోప! 5. 

   భావము:-

   మాటాడే ప్రతీ మాటలోనూ పాపములొలికించే  కల్మష పండితులైన ఇట్టివారు ఈ భూమిపై ఏ  

   విధముగా ప్రభవిస్తున్నారా అని భావించి; నిన్ను సేవించి;  మొదటగా లెక్కింపఁబడు
   ఈ దోషమును నసింపఁ జేయుమని ప్రార్థింతునయ్యా!   హృదయములలో  స్థిరుడవై రక్షించే
   ఓ వేణు గోపుడా! నా మొర వినవా ఏమి?

ఉ:- నీ పద పద్మముల్, కనగ నేర దయామయ! కాంక్షతీర! ర
   క్షాపరుడా! కృపన్, సుగుణ గణ్యుడ! నిన్ మదిఁ జూడఁ జేసి, దే
   వా! పదిలమ్ముగా  నిలుపవా మది నెప్పుడు? నిత్య తేజ! మా
   ప్రాపు హరీ! సదా విజయ భావన కల్పక! వేణు గోపకా! 6.
   భావము:-
   దయామయుఁడవైన ఓ శ్రీహరీ! నీ పాద పద్మములను నాకోరిక తీరే విధంగా చూచుట
   తెలియనటువంటి వాఁడిని. మంచి గుణములను పరిగణించువాఁడా! రక్షణయే పరముగా
   కలవాఁడా! నిత్యమూ ప్రకాశించే మాకాధారమైన ఓ దేవా! విజయ భావనను కల్పించే
   ఓ వేణు గోపకా! నేను నిన్ను నా మనస్సులో చూచునట్లుగా కృపతో చేసి; నామదిలో ఎల్లప్పుడూ
   దృఢముగా నీ స్వరూపమును నిలుపవా?

క:- పద పద్మముల్, కనగ నే  -  ర! దయామయ! కాంక్షతీర! రక్షాపరుడా! 
   పదిలమ్ముగా  నిలుపవా   -  మది? నెప్పుడు నిత్య తేజ! మాప్రాపు హరీ! 6.
   భావము:-
   దయామయుఁడా! మా కాధారమైన ఓ శ్రీహరీ! నీ పాద పద్మములను నాకోరిక తీరే విధంగా
   చూచుటను తెలియనటువంటివాఁడిని. రక్షణయే పరముగా కలవాఁడా! నిత్యమూ ప్రకాశించే నా
   మదిలో ఎల్లప్పుడూ దృఢముగా  నీ స్వరూపమును నిలుపవా?

గీ:- కనగ నేర దయామయ! కాంక్షతీర!  -  సుగుణ గణ్యుడ! నిన్ మదిఁ జూడఁ జేసి,
   నిలుపవా మది? నెప్పుడు నిత్య తేజ!  -  విజయ భావన కల్పక! వేణు గోప! 6. 
   భావము:-
   దయామయుఁడా! విజయ భావనను కల్పించే ఓ వేణు గోపకా!  నాకోరిక తీరే విధంగా నిన్ను
   చూచుట తెలియనటువంటివాఁడిని. మంచి గుణములను పరిగణించువాఁడా! నిత్యమూ
   ప్రకాశించేవాఁడా!  నేను నిన్ను నా  మనస్సులో చూచునట్లుగా కృపతో చేసి; నామదిలో ఎల్లప్పుడూ
   నీ స్వరూపమును నిలుపవా?

ఉ:- శ్రీ గురు నామమే, వినుత  శ్రీధరు నామము విశ్వ రక్ష. ధా
   త్రీ గురుఁడే సదా కరుణఁ దీవన లిచ్చుచు కాచు చుండుఁ గా
   దే! గురుఁడే విధిన్ సుగుణ తేజ! రయంబున చొక్కి యుండు, స
   ద్యోగ! హరీ! మహా విపుల యోగ ప్రదీపక! వేణు గోపకా! 7. 
   భావము:-
   మంచి యోగము కలవాడవైన ఓ శ్రీహరీ!  గొప్ప విస్తారమైన యోగమునుత్తేజము చేయువాఁడవైన
   ఓ వేణు గోపకా! మంగళప్రదమైన  గురువు యొక్క పేరే లక్ష్మీపతివైన నీయొక్క పేరు సుమా!
   భూ లోకమునందుగల ఈ గురుఁడే విశ్వ రక్షకుఁడు.ఎల్లప్పుడూ దీవనలిస్తూ శిష్యులను
   కాపాడుచుండును కదా! గురువు ఏదో విధముగా మంచి గుణములు అనే తేజస్సులో వేగముగా
   పరవశించి యుండును.

క:- గురు నామమే, వినుత  శ్రీ  -  ధరు నామము! విశ్వ రక్ష. ధాత్రీ గురుఁడే! 
   గురుఁడే విధిన్ సుగుణ తే  -  జ రయంబున చొక్కి యుండు, సద్యోగ! హరీ! 7.
   భావము:-
   మంచి యోగము కలవాఁడవైన ఓ శ్రీహరీ! గురువు యొక్క పేరే లక్ష్మీపతివైన నీయొక్క పేరు
   సుమా! భూలోకమునందు గల ఈ గురుఁడే విశ్వ రక్షకుఁడు. గురువు ఏదో విధముగా
   మంచి గుణములు అనే తేజస్సులో వేగముగా పరవశించి యుండును.

గీ:- వినుత  శ్రీధరు నామము విశ్వ రక్ష. -  కరుణఁ దీవన లిచ్చుచు కాచు చుండుఁ 
   సుగుణ తేజ గణంబుల చొక్కి యుండు, -  విపుల యోగ ప్రదీపక! వేణు గోప! 7.
   భావము:-
   గొప్ప విస్తారమైన యోగమునుత్తేజము చేయువాఁడవైన ఓ వేణు గోపుఁడా పొగడఁ బడే   లక్ష్మీ
   ధరుని యొక్క  పేరే విశ్వ మునకు రక్ష. ఎల్లప్పుడూ దీవనలిస్తూ కాపాడుచుండును! మంచి
   గుణములు అనే తేజస్సులో వేగముగా పరవశించి యుండును కదా!

చ:- నను కనుమా! ప్రభూ! కృపను, నా కను పాపల తృష్ణ తీరగా
   నిను కనుచున్; సదా మదిని నీ గుణ చింతన మానకుండ కూ
   ర్మిని వినుచున్; మహా మహిత! మేదిని గావుమ! మా హరీశ ! తీ
   రున మనగన్. హరీ! విపుల రుగ్మ నివారక! వేణు గోపకా! 8 .
   ( ఇందు నాలుగు కందములు కలవు )
   భావము:-
   ఓ హరీ! సమస్తమైన రుగ్మతలను నివారించే ఓ వేణు గోపకా! ఓ స్వామీ! మా విష్ణు దేవుడా! చాలా
   గొప్ప వాడా!   నన్ను కృపతో చూడుము. నా కన్నుల కోరిక తీరే విధముగా నిన్ను చూచుచూ;
   ఎల్లప్పుడూ నీయొక్క  గుణములకు సంబంధించిన ఆలోచనను చేయుచు; ప్రేమతో వినుచూ; ఒక
   పద్ధతికి కట్టుబడి జీవించే విధముగాను చూచి; భూమిపై నన్ను కాపాడుము.

క:- కనుమా! ప్రభూ! కృపను, నా  -  కను పాపల తృష్ణ తీరగా నిను కనుచున్; 
   వినుచున్; మహా మహిత! మే  -  దిని గావుమ! మా హరీశ ! తీరున మనగన్. 8.(1)
   భావము:-
   చాలా గొప్ప వాఁడా! మా విష్ణు దేవా! నన్ను కృపతో చూడుము. నా కన్నుల కోరిక తీరే విధముగా
   నిన్ను చూచుచూ;  వినుచూ; ఒక పద్ధతికి కట్టుబడి జీవించే విధముగాను చూచి; భూమిపై
   నన్ను కాపాడుము.

క:- వినుచున్; మహా మహిత! మే  -  దిని గావుమ! మా హరీశ! తీరున మనగన్
   కనుమా! ప్రభూ! కృపను, నా  -  కను పాపల తృష్ణ తీర గానిను కనుచున్ 8.(2)

క:- కనుచున్; సదా మదిని నీ  -  గుణ చింతన మానకుండ కూర్మిని వినుచున్; 
   మనగన్. హరీ! విపుల రు  -  గ్మ నివారక! వేణు గోపకా! నను కనుమా! 8.(3) 
   భావము:-
   సమస్తమైన రుగ్మతలను పోకొట్టెడి వాడవైన ఓ వేణు గోపకుఁడా! నిన్ను చూస్తూ; నా మనస్సు
   ఎల్లప్పుడూ నీయొక్క గూణములను గూర్చి; ఆలోచించుచూ; వినుచూ; జీవించే విధముగా నన్ను
   చూచు చుండుమా!

క:- మనగన్. హరీ! విపుల రు  -  గ్మ నివారక! వేణు గోపకా!నను కనుమా!
   కనుచున్; సదా మదిని నీ  -  గుణ చింతన మానకుండ కూర్మిని వినుచున్. 8(4)

గీ:- కృపను, నా కను పాపల తృష్ణ తీర
   మదిని నీ గుణ చింతన మానకుండ
   మహిత! మేదిని గావుమ! మా హరీశ
   విపుల రుగ్మ నివారక! వేణు గోప! 8.
   భావము:-
   గొప్ప వాఁడవైన ఓ శ్రీహరి దేవా! సమస్తమైన రోగములను నివారించే వాఁడవైన ఓ వేణు
   గోపుఁడా! నా కను పాపల తృష్ణ తీరే విధముగా;  మనసున నీ గుణ చింతన
   మానకుండునట్లుగా; భూమిపై కృపతో కాపాడుము.

చ:- కల కనినట్లుగా మదిని గాంచి, నిరామయ! మంద భాగ్య జీ
   వుల పగిదిన్ మదోన్ మతిని; వోఢ నినున్ గన మాలి తేను. రా 
   జిల గననైతి నిన్ ,  గనగఁ జేసి ననున్ గృపఁ గాంచుమయ్య! శ్రీ
   ఫలద! హరీ! ప్రభూ! విపుల పాప నివారక! వేణు గోపకా! 9.
   భావము:-
   ఓ నిరామయుఁడా! విరివియైన పాపములను నివారించెడి ఓ వేణు గోపకుఁడా! మా జీవన రథ
   సారథివైన నిన్ను నా మనసులో కల కనిన విధముగా చూచి; మంద భాగ్య ప్రాణుల వలె గర్వపు
   మత్తుచే చూచుట  మానివేసితిని. నేను తేజరిల్లే విధముగా చూడనైతిని. మంగళ ప్రదములైన
   ఫలితములను కలుగఁ  జేయువాడవైన ఓ హరీ!   నిన్ను నేను చూచేటట్లు చేసి కృపతో చూడుము.

క:- కనినట్లుగా మదిని గాం  -  చి, నిరామయ! మంద భాగ్య జీవుల పగిదిన్ 
   గననైతి. నిన్ గనగఁ జే  -  సి ననున్ గృపఁ గాంచుమయ్య! శ్రీఫలద! హరీ! 9.
   భావము:-
   ఓ నిరామయుఁడా!  మంగళ ప్రదములైన ఫలితములను కలుగఁజేయువాఁడవైన ఓ హరీ!  మా
   జీవన రథ సారథివైన నిన్నుప్రత్యక్షముగా కనినట్లు నా మనసులో   చూచి; మంద భాగ్య ప్రాణుల
   వలె చూడనైతిని. నిన్ను నేను చూచేటట్లు చేసి కృపతో చూడుము.

గీ:- మదిని గాంచి, నిరామయ! మంద భాగ్య  -  మతిని; వోఢ నినున్ గన మాలి తేను.  
   గనగఁ జేసి ననున్ గృపఁ గాంచుమయ్య!  -  విపుల పాప నివారక! వేణు గోప! 9.
   భావము:-
   ఓ నిరామయుఁడా! విరివియైన పాపములను నివారించెడి ఓ వేణు గోపుఁడా! మా జీవన రథ
   సారథివైన నిన్ను  నా మనసులో చూచి; మంద భాగ్య ప్రాణుల వలె గర్వపు మత్తుచే చూచుట
   మానివేసితిని. నిన్ను నేను చూచేటట్లు చేసి కృపతో చూడుము.

ఉ:- ఓ జన వంద్య! నా కవిత నొప్పు నమేయ ప్రగణ్య భావముల్
   రాజిలుగా వుతన్. సుగుణ రక్షక! సద్గణ శోభవీవ కా
   గా; జనమందునన్ సకల కారణ మీవుర! సన్నుతాత్మ! రా !
   రాజ హరీ! నినున్ పిలువ; రావది యేమిర! వేణు గోపకా! 10.
   భావము:-
   జనులచే నమస్కరింపఁబడు ఓ వేణు గోపకుఁడా! నా కవితలో ఒప్పి యున్న అంతు లేని మిక్కిలి
   గణింపఁ దగిన నిన్ను గూర్చిన భావములు తేజరిలు గాక! మంచి గుణములను రక్షించువాఁడా!
   సద్గుణములలో గల శోభ నీవే అయి ఉండగా జనులలోని సమస్తమునకూ నీవే కారణము కదా!
   ప్రకాశించు వాడా! ఓ హరీ!  ఓ సన్నుతాత్మా! రమ్ము. నిన్ను నేను పిలుచు చుండగా రావేమి?

క:- జన వంద్య ! నా కవిత నొ  -  ప్పు నమేయ ప్ర గణ్య భావముల్ రాజిలుగా 
   జనమందునన్? సకల కా  -  రణ మీవుర! సన్నుతాత్మ! రా! రాజ హరీ! 10.
   భావము:-
   జనులచే నమస్కరింపఁ బడు వాఁడా! ప్రకాశించెడి వాఁడవైన ఓ హరీ!   నా కవితలో ఒప్పి యున్న
   అంతు లేని మిక్కిలి గణింపఁ దగిన నిన్ను గూర్చిన భావములు తేజరిలుఁ గాక!  జనులలోని
   సమస్తమునకూ నీవే కారణము ! ఓ సన్నుతాత్మా! రమ్ము! నిన్ను నేను పిలుచు చుండగా
   రావేమి?

గీ:- కవిత నొప్పు నమేయ ప్రగణ్య భావ  -  సుగుణ రక్షక! సద్గణ శోభవీవ 
   సకల కారణ మీవుర! సన్నుతాత్మ! -  పిలువ రావది యేమిర! వేణు గోప! 10.
   భావము:-
   ఓ వేణు గోపుఁడా! నా కవితలో ఒప్పి యున్న అంతు లేని మిక్కిలి గణింపఁ దగిన భావముగా
   కలవాఁడా! మంచి గుణములను రక్షించువాఁడా! సద్గుణములలో గల శోభ నీ వే అయి ఉన్నావు.
   ఈ సమస్తమునకూ నీవే కారణము కదా!  ఓ సన్నుతాత్మా! నిన్ను నేను పిలుచు చుండగా
   రావేమి?

( సశేషం )

జైశ్రీరాం.

జైహింద్.

జన్మాష్టమి శుభాకాంక్షలు.

మీ అందరికీ నా శుభాశీస్సులు.
గీతా మాహాత్మ్యము

ధరోవాచ:
భగవాన్! పరమేశాన! భక్తిరవ్యభిచారిణీ!|
ప్రారబ్ధం భుజ్యమానస్య కథం భవతి హేప్రభో || 1 ||
కః- ప్రారబ్ధ కర్మ బద్ధుల
కే రకముగ భక్తి యబ్బు నీశ్వర! యనుచున్
చేరి ధర హరిని యడుగగ
నారాయణుఁ డిట్లు చెప్పె నమ్మిక మీరన్.
భూదేవి విష్ణుభగవానుని గూర్చి ఇట్లు ప్రశ్నించెను. ఓ భగవానుడా! పరమేశ్వరా! ప్రభూ! ప్రారబ్ధము అనుభవించే వానికి అచంచలమైన భక్తి ఎట్లు కలుగగలదు?

శ్రీవిష్ణురువాచ:
ప్రారబ్ధం భుజ్యమానోపి గీతాభ్యాసరతస్సదా |
స ముక్త స్స సుఖీ లోకే కర్మణా నోపలిప్యతే || 2 ||
కః- ప్రారబ్ధ కర్మ బద్ధులు
తీరికగా గీత చదివి తృప్తిగ నాపై
భారము వేసిన, కర్మలు
వారల కంటవు. విముక్తి ప్రాప్తించు ధరా!
ఓ భూదేవీ! ప్రారబ్ధము అనుభవిస్తున్ననూ ఎవరు నిరంతరము గీతాభ్యాసమందు నిరతుడై ఉండునో అట్టివాడు ముక్తుడై కర్మలచే అంటబడక ఈ ప్రపంచమునందు సుఖముగా ఉండును.

మహాపాపాదిపాపాని గీతాధ్యానం కరోతి చేత్ |
క్వచిత్ స్పర్శం న కుర్వంతి నలినీదళమంభసా || 3 ||
కః- గీతా ధ్యానము చేయు పు
నీతుల కఘమంట బోదు. నీరముఁ గన నే
రీతిని  తామర కంటునె?
యాతీరుగ  నిదియు, తెలియ నద్భుతమిదియే.
తామరాకును నీరంటనట్లు గీతాధ్యానము చేయు వానిని మహాపాపములు కూడా కొంచమైనను అంటవు.

గీతాయాః పుస్తకం యత్ర యత్ర పాఠః ప్రవర్తతే
తత్ర సర్వాణి తీర్థాని ప్రయాగాదీని తత్ర వై || 4 ||
కః- గీతా గ్రంథ మదెచ్చట,
గీతా పఠనంబదెచట కీర్తి ప్రదమై
భూతలమందున నుండునొ
యా తలమున పుణ్య తీర్థ మమరిక నుండున్.
ఎచ్చట గీతా గ్రంధము ఉండునో మరియు ఎచ్చట గీతా పారాయణము జరుగుచుండునో అచ్చట ప్రయాగ మొదలగు సమస్త తీర్ధములు ఉండును.

సర్వే దేవాశ్చ ఋషయో యోగినః పన్నగాశ్చ యే |
గోపాల గోపికా వాపి నారదోద్ధవ పార్షదైః
సహాయో జాయతే శీఘ్రం యత్ర గీతా ప్రవర్తతే || 5 ||
గీః- ఎచట గీతపారాయణ మెలమి జరుగు
నచట దేవతల్, ఋషివరు లఖిల యోగు
లఖిల నాగులు గోపిక లఖిల గోప
కులును నార దోద్ధవులు కొలుపు మేలు.
ఎచ్చట గీతాపారాయణము జరుగుచుండునో అచటికి దేవతలు, ఋషులు, యోగులు, నాగులు, గోపికలు, గోపాలురు భగవత్స్పర్శ్యాస్యాసక్తులగు నారద, ఉద్ధవాదులు వచ్చి శీఘ్రముగా సహాయమొనర్తురు.

యత్ర గీతా విచారశ్చ పఠనం పాఠనం శ్రుతం |
తత్రాహం నిశ్చితం పృథ్వి నివసామి సదైవ హి || 6 ||
గీః- గీత పఠన పాఠన , శ్రావ్య కృతి విచార
మెచట జరుగుచు నుండునో యచట నేను
నిష్టతో నుండి కాతును నేర్పు మీర. 
గమ్య మార్గము  చూపుదు. కనుమ! పృథ్వి!
ఓ భూదేవీ! ఎచట గీతను గూర్చి విచారణ, పఠనము, భోధన, శ్రవణము జరుగుచుండునో అచట నేను ఎల్లప్పుడు తప్పక నివసింతును.

గీతాశ్రయేహం తిష్ఠామి గీతా మే చోత్తమం గృహమ్ |
గీతాజ్ఞానముపాశ్రిత్య త్రీన్ లోకాన్ పాలయామ్యహమ్ || 7 ||
ఆః- గీత నాశ్రయించి క్రీడింతు జగమున.
గీతయే గృహముగ ప్రీతి నుందు.
గీత నాశ్రయించి ఖ్యాతి ముజ్జగముల
నేలు చుంటి నేను మేలుగాను.
నేను గీతనాశ్రయించి ఉన్నాను, గీతయే నాకు ఉత్తమగు నివాస మందిరము మరియు గీతాజ్ఞానమును ఆశ్రయించియే మూడు లోకాలను నేను పాలించుచున్నాను.

గీతా మే పరమా విద్యా బ్రహ్మరూపా న సంశయః |
అర్ధమాత్రాక్షరా నిత్యా స్వనిర్వాచ్య పదాత్మికా || 8 ||
గీః- గీతయే నా పరమ విద్య. ఖ్యాతిఁ గనిన
గీత బ్రహ్మస్వరూపము. కీర్తి ప్రదము.
ప్రణవమందున నాల్గవ పాదమైన
అర్థ మాత్ర నిత్య సు శాశ్వితానుపమము.
గీత నాయొక్క పరమవిద్య అది బ్రహ్మస్వరూపము దీనిలో సందేహము లేదు, మరియు అది ప్రణవములో నాలగవ పాదమగు అర్ధమాత్రా స్వరూపము, నిత్యమైనది, నాశరహితమైనది, అనిర్వచనీయమైనది.

చిదానందేన కృష్ణేన ప్రోక్తా స్వముఖతోర్జునమ్ |
వేదత్రయీ పరానందతత్త్వార్ధజ్ఞానమంజసా || 9 ||
గీః- కృష్ణుఁ డర్జునునకుఁ జెప్పె గీత  కృపను 
మూడు వేదాల సారము. మూడు లోక
ములకు నానందప్రదమిది. కలుగ జేయు
తత్వ విజ్ఞానమును తనన్ దలచినంత.
సచ్చిదానంద స్వరూపుడగు శ్రీ కృష్ణ పరమాత్మచే స్వయముగా అర్జుననుకు ఉపదేశింప బడినది. ఇది మూడు వేదముల సారము, పరమానందమయినది, తన్నాశ్రయించిన వారికి శీఘ్రముగా తత్వజ్ఞానాన్ని కలుగచేయును.

యోష్టాదశ జపేన్నిత్యం నరో నిశ్చలమానసః |
జ్ఞానసిద్ధిం స లభతే తతో యాతి పరం పదమ్ || 10 ||
గీః- ప్రీతి నష్టా దశాధ్యాయ ఖ్యాతి నెఱిగి,
పఠన చేయు నా నరుఁడు తా బ్రహ్మ పథము
నొందు. సందేహమే లేదు. మంద మతియు
దీనిని పఠించి మోక్షంబు తాను పొందు. 
ఏ నరుడు నిత్యమూ గీతయందలి పద్దెనిమిది అధ్యాయములను పఠించునో అతడు జ్ఞానసిద్ధిని పొంది తద్వారా పరమ పదమును (మోక్షమును) పొందును.

పాఠే సమర్థస్సంపూర్ణే తదర్థం పాఠమాచరేత్ |
తదా గోదానజం పుణ్యం లభతే నాత్ర సంశయః || 11 ||
గీః- శక్తి హీనులు గీతను భక్తి తోడ
సగము చదివిన చాలును సత్ ఫలమిడు.
గంగి గోదాన ఫలమిచ్చు గాన  చదివి
సత్ ఫలంబును గాంతురు సహృదయు లిల.
గీతని మొత్తము పఠించలేని వారు అందులో సగమైనను పఠించవలెను దీనివలన అతడికి గోదాన ఫలము వలన కలుగు పుణ్యము లభించుననుటలో సందేహము లేదు.

త్రిభాగం పఠమానస్తు గంగాస్నానఫలం లభేత్ |
షడంశం జపమానస్తు సోమయాగఫలం లభేత్ || 12 ||
గీః- గీత మూడవ వంతైన ప్రీతి తోడ
చదువ స్వర్గంగ స్నాన ఫలదము. నిజము.
గీతనారవ భాగము ప్రీతిఁ జదువ
సోమ యాగ ఫలంబిచ్చు. శుభము లొసగు.
గీతయొక్క మూడవభాగము(ఆరు అధ్యాయములు) పఠించినవానికి గంగా స్నాన ఫలము లభించును, ఆరవ భాగము(మూడు అధ్యాయములు)పఠించువారికి సోమయాగ ఫలము లభించును.

ఏకాద్యాయం తు యో నిత్యం పఠతే భక్తిసంయుతః |
రుద్రలోకమవాప్నోతి గణోభూత్వా వసేచ్చిరమ్ || 13 ||
గీః- ఒక్క అధ్యాయమైనను నిక్కముగను
గీత ప్రతిదినంబు చదువఁ బ్రీతి తోడ
రుద్ర లోకము పొంది తా రుద్ర గణము
నందు నొకడగు.నివసించు నందనిశము.
ఎవడు గీతయొక్క ఒక అధ్యాయము భక్తితో పఠించునో అతడు రుద్రలోకమును పొంది రుద్ర గణములలో ఒకడుగా శాశ్వతముగా నివసించును.

అధ్యాయశ్లోకపాదం వా నిత్యం యః పఠతే నరః |
స యాతి నరతాం యావన్మనుకాలం వసుంధరే! || 14 ||
గీః- నిత్య మధ్యాయ పాదము నేర్పు మీర
చదువ నుత్కృష్ట నర జన్మ చక్క నొదవు
సరిగ మన్వంతరము . కాన చదువ వలయు
భక్తి తోడను గీత. సద్భక్తు లెల్ల.
ఓ భూదేవీ ఎవరు గీతనందలి ఒక అధ్యాయమునందలి నాల్గవ భాగమును నిత్యమూ పఠించునో అతడు ఉత్కృష్టమైన మానవ జన్మ ఒక మన్వంతర కాలము పొందును.

గీతాయాః శ్లోకదశకం సప్త పంచ చతుష్టయమ్ |
ద్వౌత్రీనేకం తదర్ధం వా శ్లోకానాం యః పఠేన్నరః || 15 ||
చంద్రలోకమవాప్నోతి వర్షాణామయుతం ధ్రువమ్ |
గీతాపాఠ సమాయుక్తో మృతో మానుషతాం వ్రజేత్ || 16 ||
గీత పది, ఏడయిదు నాల్గు ప్రీతి తోడ
మూడు, రెండొకటందర్థము చదివినను
నింద్ర లోకమున పదివేలేండ్లుబ్రతుకు.
గీత చదువుచు మరణింప కీర్తిఁ గొలుపు
మనుజ జన్మము నొందును మానవుండు.
ఎవరు గీతనందలి పది శ్లోకములను కానీ, ఏడుశ్లోకములను కానీ, ఐదు శ్లోకములను కానీ, నాలుగు శ్లోకములను కానీ, మూడు శ్లోకములను కానీ, రెండు శ్లోకములను కానీ, ఒక శ్లోకమును కానీ, అర్ధ శ్లోకమును కానీ నిత్యము ఏవరు పటింతురో,౧౫.
వారు ఇంద్రలోకములో పదివేల సంవత్సరములు సుఖముగా జీవించుననుటలో సందేహము లేదు మరియు గీతను పఠిస్తూ ఎవరు మరణిస్తారో అతడు ఉత్తమ మగు మానవ జన్మను పొందుట నిశ్చయము.౧౬

గీతాభ్యాసం పునః కృత్వా లభతే ముక్తిముత్తమాం |
గీతేత్యుచ్చారసంయుక్తో మ్రియమాణో గతిం లభేత్ || 17 ||
గీః- అట్లు మానవుఁడై పుట్టి యనుపమగతి

గీత పఠియించి సన్ముక్తి నాతఁడు గొను.

గీత గీతయనుచు ప్రాణ మాతఁడు విడ
సద్గతిని పొందు నప్పు డసంశయముగ.
అట్లాతడు మానవుడై జన్మించి గీతాభ్యాసమును మరల మరల గావించి ఉత్తమమగు మోక్షమును పొందుననుటలో సంశయము లేదు. గీతా గీతా అనుచు ప్రాణమును వదలువాడు సత్గతిని పొందుననుటలో సందేహము లేదు.

గీతార్థశ్రవణాసక్తో మహాపాపయుతోపి వా |
వైకుంఠం సమవాప్నోతి విష్ణునా సహ మోదతే || 18 ||
క:- గీతార్థము వినఁ గోరెడి 
పాతకుఁడును ముక్తి పొంది పరమాత్మునితో
ప్రీతిగ నొందును సుగతిని.
ఖ్యాతిగ పఠియింప గీత యమరుడతఁడగున్. 
మహా పాపాత్ముడైనను అతడు గీతార్ధమును తెలుసుకొనుటలో ఆసక్తుడైనచో అతడు విష్ణు లోకమును పొంది శ్రీమహా విష్ణు సన్నిధిలో ఆనందమును అనుభవించుచూ ఉండును.

గీతార్థం ధ్యాయతే నిత్యం కృత్వా కర్మాణి భూరిశః |
జీవన్ముక్త స్స విజ్ఞేయో దేహాంతే పరమం పదమ్ || 19 ||
క:- గీతార్థ చింతనంబున
నాతండగు కర్మదూరుఁడాతనికబ్భున్
ఖ్యాతిగ జీవన్ముక్తియు.
భాతిగ నొడఁగూడు పరమ పథమతనికిలన్.
ఎవడు గీతార్ధమును నిత్యము చింతన చేయుచుండునో అతడు అనేక కర్మల నాచరించిననూ జీవన్ముక్తుడేనని చెప్పబడెను, మరియు దేహ పతనానంతరము పరమ పదమును(కైవల్యమును) పొందును.

గీతామాశ్రిత్య బహవో భూభుజో జనకాదయః |
నిర్ధూతకల్మషా లోకే గీతా యాతాః పరమం పదమ్ || 20 ||
ఆ:- సాక్షులరయ మనకు జనకాది రాజులీ
లోకమందనుపమ శ్రీకరమగు 
గీతనాశ్రయించి పాతక దూరులై
ముక్తి నొందినారు పూజ్యముగను.
ఈ ప్రపంచమున గీతను ఆశ్రయించి జనకాది రాజులు అనేకులు పాపరహితులై ముక్తిని పొందియున్నారు.

గీతాయాః పఠనం కృత్వా మాహాత్మ్యం నైవ యః పఠేత్ |
వృథాపాఠో భవేత్ తస్య శ్రమ ఏవ హ్యుదాహృతః || 21 ||
క:- గీతా పఠనము చేసియు
గీతా పఠన ఫలమున్నొకింతచదువమిన్
గీతాపఠనము వ్యర్థం
బేతత్ఫల శూన్యులగుదు రెఱుగుడు దీనిన్.
గీతని పఠించి పిదప మహత్యమును ఎవరు పఠించకుందురో అట్టి వారి గీతా పఠనము వ్యర్ధమే(నిష్ఫలమే). అట్టివారి గీతాపఠనము శ్రమ మాత్రమేనని చెప్ప బడినది.

ఏతన్మాహాత్మ్యసంయుక్తం గీతాభ్యాసం కరోతి యః |
స తత్ఫలమవాప్నోతి దుర్లభాం గతిమాప్నుయాత్ || 22 ||
గీ:- గీత మాహాత్మ్యము చదివి, గీత చదువు
సజ్జనులు పొందుదురు తాముసత్ఫలములు
పైన చెప్పిన ఫలములు ప్రాప్తమగును.
దుర్లభంబగు సద్గతి దొరకు నిజము.
గీతా మహత్యముతో గీతా పారాయణము చేయువారు పైన చెప్పబడిన ఫలములను పొంది, దుర్లభమగు సద్గతిని పొందుతురు.

సూత ఉవాచ:
మాహాత్మ్యమేతద్గీతాయా మయా ప్రోక్తం సనాతనమ్ |
గీతాంతే చ పఠేద్యస్తు యదుక్తం తత్ఫలం లభేత్ || 23 ||
గీ:- శౌనకాదిమహాఋషి సౌమ్యులార!
అతి సనాతన గీతా మహత్యమేను
తెలిపితిని. గీత పఠియించి దీని నెవరు
చదువు గీతా ఫలము వారు సరగున గను.
సూతుడు చెప్పెను.
శౌనకాది ఋషులారా! ఈ ప్రకారనముగా సనాతనమైన గీతా మహత్యమును మీకు తెలుపుచున్నాను. దీనిని గీతా పారాయణానంతరము ఎవరు పఠింతురో అతడు పైన చెప్పిన ఫలమును పొందును.
ఓం ఇతి శ్రీవరాహపురాణే గీతామాహాత్మ్యం సంపూర్ణమ్.
ఇట్లు వరాహ పురాణమునందలి గీతా మహత్యము సమాప్తము.
జై శ్రీకృష్ణ.
జైహింద్.

వందే గురు పరంపరాం.

శ్లో:- 

వ్యాసం వసిష్ఠ నప్తారమ్ -శక్తే: పౌత్రమ కల్మషమ్.

పరాశరాత్మజం వందే శుక తాతం తపో నిధిం!

క:- 

దివ్య వసిష్ఠ ప్రపౌత్రుఁడు,

భవ్యుండగు శక్తి పౌత్ర వరుఁడు నకలుషుం 

డవ్యయ పరాశరాత్మజుఁ

భవ్యుండగు సుకుని తండ్రి వ్యాసుం గొలుతున్.

శ్లో:- 

''గు'' కారస్త్వంధకారత్వాత్‌,

''రు'' కారస్త న్నిరోధక:, 

అంధకార నిరోధత్వాత్‌ 

గురురిత్యభిధీయతే.

భావము:- 

శిష్యుని అజ్ఞానమను అంధకారమును తొలగించి జ్ఞానమనెడి జ్యోతిని ప్రకాశింప జేసేవాడు అని అర్థం.

అట్టి గురువుకు నమస్కరించేటప్పుడు చెప్పుకొన వలసిన శ్లోకము.

శ్లో:-

అజ్ఞాన తిమిరాంధస్య జ్ఞానాంజన శలాకయా

చక్షురున్మీలితం యేన తస్మై శ్రీ గురవే నమ:!

క:-

అజ్ఞానాంధముఁ బాపగ

సుజ్ఞానవరాంజనంబు చొప్పి శలాకన్

ప్రజ్ఞన్ కంటికి పులిమెడి

విజ్ఞులు గురువులకు నుతులు విరివిగ చేతున్.

భావము:- 

ఆశ్రయించిన శిష్యులకావహించిన అజ్ఞాన మనెడి గ్రుడ్డితనమును బాపుట కొఱకు తమకు గల సుజ్ఞానమనెడి కాటుకనలమిన పుల్లను అంతః చక్షువులకు పులిమి తద్వారా విజ్ఞానమనే దృష్టిని కలిగించే ప్రజ్ఞాన్వితులు గురువులు. అట్టి గురువులకు నమస్కరించెదను.

శ్లో:-

లక్ష్మీనాథ సమారం భాం-నాథయామున మధ్యమాం

అస్మదాచార్య పర్యంతాం- వందేగురు పరంపరాం.

క:-

లక్ష్మీ నాధుఁడు మొదలుగ

నూ, క్ష్మాజ సునాధయామునుఁడు మధ్యముగా,

సూక్ష్మజ్ఞుల మద్గురువుల

నీక్ష్మాస్థలి  నేడు కొలిచె దే కడు భక్తిన్.

భావము:-

లక్ష్మీ నాధుఁడు మొదలుగా మధ్యమ సునాధ యామునుఁడుతో పాటు నేటి సదసద్జ్ఞులగు గురు పరంపరకు భక్తితో నమస్కరించు చున్నాను.

పరమ పవిత్రమైన గురు పూర్ణిమ సందర్భంగా ఆంధ్రామృత పాఠకులకు, సద్గురువులకు శుభాభినందనలు తెలియ జేస్తున్నాను.

జైశ్రీరామ్.

జైహింద్.