రగడలు ద్విపదలు. వీనికి ప్రాస మాత్రమే కాక అంత్యప్రాస కూడ అవసరము.

జైశ్రీరామ్. 

రగడలు ద్విపదలు. వీనికి ప్రాస మాత్రమే కాక అంత్యప్రాస కూడ అవసరము. 

తెలుగులో యతి తప్పక నుండవలెను.                                                                 

అనంతామాత్యుని ఛందోదర్పణములో      

ఆద్యంతప్రాసంబులు  -  హృద్యంబుగ రెంట రెంట నిడి పాదములు                                 

ద్యద్యతులఁ గూర్పఁదగునన - వద్యంబగు రగడలందు వారిజ నాభా.   

అని రగడను నిర్వచించి, తెలుగులో తొమ్మిది రకములైన రగడలు చెప్పెను.                                     

 1.హయప్రచార రగడ - త్రిమాత్రలు నాలుగు, త్రిశ్ర, 1.1, 3.1                                               

2.తురగవల్గన రగడ - త్రిమాత్రలు ఎనిమిది, త్రిశ్ర, 1.1, 5.1                                               

3.విజయమంగళ రగడ - త్రిమాత్రలు పదునాఱు, త్రిశ్ర, 1.1, 9.1                                         

4.ద్విరదగతి రగడ - పంచమాత్రలు నాలుగు, ఖండ, 1.1, 3.1                                           

5.జయభద్ర రగడ - పంచమాత్రలు ఎనిమిది, ఖండ, 1.1, 5.1                                          

 6.మధురగతి రగడ - చతుర్మాత్రలు నాలుగు, చతురస్ర, 1.1, 3.1                                       

7.హరిగతి రగడ - చతుర్మాత్రలు ఎనిమిది, చతురస్ర, 1.1, 5.1                                           

8.హరిణగతి రగడ - త్రి చతు త్రి చతు, మిశ్ర, 1.1, 3.1                                                  

9.వృషభగతి రగడ - త్రి చతు త్రి చతు త్రి చతు త్రి చతు, మిశ్ర, 1.1, 5.1

మూడు మాత్రల రగడలను ఉత్సాహ రగడ లందురు..

ఉత్సాహ: ౭సూ.గ. గురువు. యతి: 1.1, 5.1

చలికి వణకె చేతు లిచట చలికి కాళ్ళు వణకెరా.

చలికి వణకె పెదవు లిచట చలికి నోరు వణకెరా.

తురగవల్గనరగడ: ౮సూ.గ, యతి: 1.1, 5.1, ప్రాస: అంత్యప్రాస

చలికి వణకె చేతు లిచట చలికి కాళ్ళు వణకెరా(మ)

చలికి వణకె పెదవు లిచట చలికి నోరు వణకెరా(మ)                                                   

మాత్రాబద్ధమైన పద్యములు, పాటలు పాడుటకు అత్యుత్తమమైనవి.                               

మూడు మాత్రల నడకను త్రిశ్రగతి యందురు. త్రిశ్రగతికి రూపక తాళము,                         

నాల్గు మాత్రల నడక చతురశ్రగతి యగును.  చతురశ్రగతికి ఏక తాళము,                         

ఐదు మాత్రల నడక ఖండగతి యనబడును.  ఖండగతికి జంపె తాళము,                         

మూడు, నాల్గు మాత్రలతో మిశ్రితమైన నడక మిశ్రగతి యగును. 

మిశ్రగతికి త్రిపుట తాళము వాడుకలో నున్నవి. 

చతుర్మాత్రలకు అట తాళము, పంచమాత్రలకు ధ్రువ, మఠ్య తాళములు 

కూడ వాడబడినవి                                                                 

'నమశ్శివాయరగడ' .చక్రపాణి రంగనాథు

శ్రీగిరీశ వశ్యమంత్ర సేకరము నమశ్శివాయ

ఆగమోపదిష్ట విధి మహాకరము నమశ్శివాయ

పంచవర్ణ పంచరూప భాసురము నమశ్శివాయ

అంచితానురక్త జిత గజాసురము నమశ్శివాయ

'నయనరగడ'  చక్రపాణి రంగనాథు

శ్రీశైల వల్లభుని శిఖరంబుఁ బొడగంటి

కాశీ పురాధీశు గౌరీశుఁ బొడగంటి

సర్వలోకేశ్వరుని సర్వేశుఁ బొడగంటి

సర్వసంరక్షకుని సర్వంబుఁ బొడగంటి.

సుదర్శన రగడ తాళ్లపాక యన్నమాచార్యుల కొమారుండు తిరుమలయ్యంగారు

ఓంకారాక్షరయుక్తము చక్రము

సాంకమధ్యవలయాంతర చక్రము

సర్వఫలప్రదసహజము చక్రము

పూర్వకోణసంపూర్ణము చక్రము.

జైహింద్.